بررسی اثرات کاربرد سطوح مختلف کود فسفر ،کود دامی(گاوی) و باکتری هلای حل کننده فسفات بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه زنیان(trachyspermum ammi l.)

مشخص شده که عنصر فسفر می تواند در بهبود تولید گیاهان موثر باشد. به منظور بررسی تاثیر کودهای فسفر، کود دامی و باکتری های حل کننده فسفات بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه زنیان (trachyspermum ammi l.) آزمایشی طی سال زراعی 90-1389 به صورت طرح آزمایشی فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار و 18 تیمار در مزرعه آموزشی و تحقیقاتی شماره 1 گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شد. تیمارها شامل سه سطح کود فسفر(75،0و150کیلوگرم در هکتار)، سه سطح کود دامی (15،0و30 تن در هکتار) و دو سطح باکتری حل کننده فسفات (کاربرد و عدم کاربرد) بودند. نتایج این پژوهش نشان داد که سطوح بالای کود فسفر (75و150 کیلوگرم در هکتار) و کود دامی (30 تن در هکتار) تاثیر معنی داری بر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، ارتفاع بوته، تعداد بذر در چتر اصلی، وزن بذر در چتر اصلی و تعداد بذر در چترهای فرعی داشت. همچنین سطوح مختلف کودی بر تمام صفات مورد بررسی بجز وزن هزار دانه در چتر اصلی تاثیر معنی داری داشت. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد دانه به مقدار 225 کیلوگرم در هکتار درتیمار ترکیبی کاربرد باکتری حل کننده فسفات، عدم کاربرد کود دامی و کود فسفر و کمترین مقدار(189 کیلوگرم در هکتار) در تیمار کودی عدم کاربرد کود دامی و باکتری حل کننده فسفات و 150 کیلوگرم در هکتار کود فسفر به دست آمد. همچنین نتایج نشان داد که درصد اسانس که بین 40/1 – 8/0 متغیر بودبا افزایش سطوح کود دامی و حضور باکتری حل کننده فسفات افزایش یافت در حالی با افزایش سطوح کود دامی و نیز حضور باکتری حل کننده فسفات که ترکیبات اصلی مانند گاماترپینن و پاراسیمین افزایش داشتند اما جزء اصلی اسانس یعنی تیمول کاهش یافت. در ترکیب کودی (عدم کاربرد کود فسفر و باکتری حل کننده فسفات و کاربرد 15 تن در هکتار کود دامی ) بیشترین اجزای اسانس شامل تیمول (99/73%)، گاماترپینن (1/12%) و پاراسیمین (32/10%) ولی در تیمار کودی (عدم کاربرد کود دامی و باکتری حل کننده فسفات و کاربرد 75 کیلوگرم در هکتار کود فسفر) شامل تیمول (38/78%)، گاماترپینن (19/10%) و پاراسیمین (46/7) بودند. سایر ترکیبات به مقدار ناچیزی تغییر کردند. عملکرد اسانس تنها در تیمار اثر متقابل کود فسفر با کود دامی و کود دامی با باکتری حل کننده فسفات معنی دار بودند. بیشترین عملکرد اسانس (04/2 کیلوگرم در هکتار) به تیمار عدم کاربرد کود فسفر و کود دامی و کمترین آن (25/1 کیلوگرم در هکتار) به تیمار 150 کیلوگرم در هکتار کود فسفر و 15 تن کود دامی در هکتار تعلق داشت.